Bruksizm u dzieci – Przyczyny, skutki i metody leczenia

Bruksizm, czyli mimowolne zaciskanie zębów lub ich zgrzytanie, jest powszechnym problemem dotykającym zarówno dorosłych, jak i dzieci. W tym wpisie omówimy, czym jest bruksizm, dlaczego pojawia się u dzieci oraz jakie są skuteczne metody leczenia, w tym wsparcie osteopatów, fizjoterapeutów stomatologicznych oraz metoda oddechowa Butejki.

Czym Jest Bruksizm?

Bruksizm to nawykowe, nieświadome zaciskanie zębów i zgrzytanie nimi, które najczęściej występuje podczas snu, ale może również pojawiać się w ciągu dnia. Jest to zaburzenie, które może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, w tym bólu szczęki, uszkodzeń zębów, bólu głowy i zaburzeń snu.

Dlaczego Bruksizm Pojawia się u Dzieci?

Bruksizm u dzieci jest stosunkowo powszechnym zjawiskiem, które może mieć różnorodne przyczyny. Zrozumienie, dlaczego dzieci zgrzytają zębami, jest kluczowe dla znalezienia odpowiednich metod leczenia i wsparcia. Oto kilka głównych powodów, dla których bruksizm pojawia się u najmłodszych.

• Stres i lęk: Dzieci, podobnie jak dorośli, mogą odczuwać stres i lęk, które manifestują się w różnych formach, w tym poprzez bruksizm. Mogą to być stresory związane ze szkołą (presja wynikająca z ocen, relacje z rówieśnikami), relacjami i zmianami w rodzinie (przeprowadzka, narodziny rodzeństwa, relacje rodziców), traumami (różne doświadczenia np.: choroby, wypadki lub ukryte traumy).
• Niedojrzałość układu nerwowo-mięśniowego: u dzieci szczególnie najmłodszych układ nerwowo-mięśniowy i jego koordynacja dopiero się rozwijają. Prawidłowa kontrola żucia wymaga pełnej dojrzałości układu nerwowo-mięśniowego.
• Ząbkowanie: U małych dzieci bruksizm może być związany z ząbkowaniem i zmianami w uzębieniu. Ząbkowanie to naturalny proces, podczas którego dzieci mogą odczuwać ból i dyskomfort w dziąsłach. Bruksizm może być reakcją na *świąd i ból dziąseł (zgrzytanie zębami, jako próba złagodzenia dyskomfortu związanego z wyrzynaniem się nowych zębów), · zmiany w jamie ustnej (przemieszczenie zębów mlecznych, ich wypadanie oraz pojawienie się zębów stałych).
• Zaburzenia snu: Bruksizm u dzieci często wiąże się z problemami ze snem, przykładowo: bezsennością (trudności z zasypianiem lub częste budzenie się w nocy), koszmarami nocnymi (intensywne sny, które wywołują strach i stres), bezdechem sennym (przerwy w oddychaniu podczas snu mogą prowadzić do zgrzytania zębami).
• Problemy stomatologiczne: Bruksizm może być również wynikiem problemów związanych z jamą ustną i uzębieniem. Mogą to być: · niewłaściwe ustawienie zębów (krzywe zęby, zgryz otwarty, zgryz głęboki), *wady zgryzu (nieprawidłowy kontakt między górnymi a dolnymi zębami może powodować napięcie i zgrzytanie), · próchnica i choroby dziąseł (ból i dyskomfort mogą prowadzić do zaciskania zębów).
• Czynniki genetyczne: Bruksizm może mieć również podłoże genetyczne. Jeśli w rodzinie występuje historia bruksizmu, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dziecko również będzie cierpieć na to schorzenie. Genetyczne predyspozycje mogą wpływać na budowę anatomiczną jamy ustnej (skłonność do wad zgryzu i nieprawidłowego ustawienia zębów), a także reakcje na stres (tendencja do silniejszych reakcji na stres i napięcie).
• Choroby pasożytnicze: np. owsiki
• Inne choroby: np. Autyzm, ADHD, MPD

Jak Rozpoznać Bruksizm u Dzieci?

Rozpoznanie bruksizmu u dzieci może być trudne, ponieważ często odbywa się ono podczas snu. Ważne jest, aby rodzice zwrócili uwagę na następujące objawy:

• Zgrzytanie zębami podczas snu: Dźwięki mogą być słyszane przez rodziców lub rodzeństwo.
• Ból szczęki i twarzy: Dzieci mogą skarżyć się na ból lub dyskomfort w okolicach szczęki.
• Bóle głowy: Częste bóle głowy, zwłaszcza rano.
• Uszkodzenia zębów: Widoczne ślady zgrzytania, ścieranie się powierzchni zębów.

Jak Pomóc Dzieciom z Bruksizmem?

Leczenie bruksizmu u dzieci wymaga podejścia wieloaspektowego. Oprócz konsultacji ze stomatologiem, który oceni stan uzębienia oraz dziąseł, warto równolegle skorzystać ze wsparcia osteopaty lub fizjoterapeuty stomatologicznego. Techniki manualne i ćwiczenia mogą m.in.: *zmniejszyć napięcie mięśniowe w obrębie szczęki, szyi, barków, *wyciszyć układ nerwowy, *przywrócić balans i harmonię w całym organizmie, *wpłynąć na naukę dobrych nawyków posturalnych i oddechowych.

W przypadku dzieci z bruksizmem, warto rozważyć również naukę oddechu. Pomocna w tym może być metoda oddechowa Butejki, dzięki której dziecko może zacząć świadomie oddychać, to znaczy rozumieć proces oddechowy. Prawidłowe oddychanie przez nos wpływa na jakość oddechu, zmniejsza napięcie, poprawia jakość snu, a także umożliwia prawidłowy rozwój twarzy i dróg oddechowych.

Oprócz wsparcia stomatologicznego, fizjoterapeutycznego czy ćwiczeń oddechowych, rodzice mogą pomóc dziecku w radzeniu sobie ze stresem. Jak to zrobić?

• Tworzyć spokojne środowisko: Unikać sytuacji stresujących, zwłaszcza przed snem.
• Wspierać emocjonalnie: Rozmawiać z dzieckiem o jego obawach i lękach.
• Zachęcać do relaksacji: Ćwiczenia relaksacyjne, medytacja, ciepłe kąpiele przed snem.

Bruksizm u dzieci może mieć różnorodne przyczyny, od stresu i lęku, przez ząbkowanie, po problemy stomatologiczne i czynniki genetyczne. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie objawów i podjęcie odpowiednich kroków w celu leczenia. Wsparcie osteopatów, fizjoterapeutów stomatologicznych oraz zastosowanie metody oddechowej Butejki mogą znacznie pomóc w redukcji objawów bruksizmu i poprawie jakości życia dziecka. Jeśli podejrzewasz bruksizm u swojego dziecka, skonsultuj się z odpowiednim specjalistą, aby uzyskać profesjonalną pomoc i wsparcie.

Wpis konsultowała Katarzyna Proficz – osteopatka, fizjoterapeutka stomatologiczna

---